Een schip dat de haven in- of uitvaart is daar niet alleen; zeker niet in een drukke haven als Rotterdam. Om het scheepvaartverkeer in goede banen te leiden is er een hele logistieke keten actief, die onderling afspraken heeft gemaakt en continu contact met elkaar heeft. Maar wie zijn die partijen, wat bespreken ze met elkaar, wat verandert er zodra er een loods aan boord van een schip is en waarom wordt er zowel in het Engels als in het Nederlands gesproken?
Kapitein Joep van de Nederlandse coaster ‘Mv Kwintebank’ maakte een timelaps vanaf zijn aankomst in de haven van Rotterdam tot zijn eindbestemming; de haven van Dordrecht. In de video is te horen wie er met wie communiceert tijdens de reis. Zo horen we de stuurvrouw, de kapitein, de bemanning, pilot Maas, de loods, VTS’ers (scheepvaart verkeersleiders), brugwachters en ‘roeiers’ (de vaklieden die schepen helpen bij aanleggen of vertrekken).
Extra loods in drukke Maasmond
In de video is te horen dat de kapitein en stuurvrouw zich melden bij de scheepvaart verkeersleider (VTS’er) als ze in de aanloop van de haven varen. De VTS’er weet precies welk schip waar vaart, met welke lading en welke bestemming. Nu de aanwezigheid van de ‘Mv Kwintebank’ is bevestigd kan er contact opgenomen worden met ‘pilot Maas’. Deze ‘extra loods op afstand’ is uniek in de wereld. De rol van pilot Maas is om, voordat er een loods aan boord gaat, het scheepvaartverkeer in deze drukke vaarroute via de radio alvast ‘op te lijnen’. Hierbij mag hij advies geven over bijvoorbeeld de snelheid en route. Dit is aanvullend op de informatie die de VTS’er deelt met de deelnemers. Een aantal van onze loodsen is aangesteld om, na het volgen van specifieke opleiding, de taak van pilot Maas uit te voeren. In de drukte van de Rotterdamse haven is dit een waardevolle toevoeging om de schepen veilig en vlot de haven in en uit te loodsen.
Schakel in de keten
In de video is te zien dat bij de Maascenter boei – zo’n beetje 20 km uit de kust – loods Sebastiaan aan boord komt. De bemanning meldt dit aan de stuurvrouw, zij herhaalt het bericht om te bevestigen dat ze de boodschap heeft ontvangen. Niet veel later is loods Sebastiaan aangekomen op de brug; hij meldt zich bij pilot Maas en start met zijn werk. De loods en de kapitein nemen door wat er gaat gebeuren. Waar gaan we naar toe, hoe sterk is de stroming, zijn er nog bijzonderheden etc. Belangrijk om te weten dat de ‘Mv Kwintebank’ vanaf de Botlek tot Dordrecht (Oude Maas) ‘bovenmaats’ is; het schip kan vanwege zijn diepgang slechts een beperkt deel van de vaarweg gebruiken. De kapitein en loods stemmen daarom af dat er drie rode lichten aan gaan om het andere verkeer te waarschuwen dat het schip in het midden van de vaargeul moet blijven.
Leuk om te weten; de (voormalig) kapitein van ‘Mv Kwintebank’ is begin 2025 gestart met de opleiding tot registerloods. Welkom bij het Loodswezen Joep!
Loods Sebastiaan heeft, net als een aantal collega’s, een speciale bevoegdheid om met bovenmaatse schepen in deze regio te mogen varen. Hij is daardoor op de hoogte van onder andere het tij en de stroming en binnen welk tijdpad het schip in Dordrecht moet zijn. Ook weet hij welke stukken van de haven diep genoeg zijn voor dit schip.
Tijdens de reis is er contact met diverse VTS’ers, afhankelijk van de sector waarin het schip zich bevindt. De VTS’er voorziet de loods van de actuele ‘verkeersinformatie’. Vlak voor Dordrecht is er bijvoorbeeld contact over een binnenvaartschip dat zich op de route bevindt en wanneer ze elkaar kunnen passeren. Deze samenwerking in de nautische keten en de gezamenlijke kennis van de kapitein (over het schip) en van de loods (over de route), zijn cruciaal voor een veilige en vlotte reis.
Interessant weetje; een VTS’er heeft via de marifoon soms tot wel tachtig gesprekken per uur tussen verschillende schepen en de Verkeerscentrale.
Nederlands of Engels?
De voertaal in de Nederlandse havens en op de rivieren is Nederlands. Dit zorgt regelmatig voor vragen, omdat de schepen die de havens aandoen voornamelijk uit andere landen komen. Aan boord van een schip is de voertaal dan ook 99% van de tijd Engels. Echter, in de hele, Nederlandse, logistieke keten wordt wel Nederlands gesproken, omdat we voornamelijk te maken hebben met Nederlandse bedrijven. Denk aan de binnenvaartschippers, sleepboten, vast- en losmakers van schepen, de brugwachters etc. De loods heeft hier een belangrijke toegevoegde waarde omdat hij of zij niet alleen Nederlands beheerst, maar ook goed Engels spreekt. Zodra de loods aan boord is neemt hij of zij de communicatie over van de kapitein. Met de kapitein praat de loods in het Engels (behalve in deze video omdat we hier met een Nederlandse kapitein te maken hebben), maar met de andere partijen Nederlands.
